به منظور نامگذاری متغیرها بهتر است از علامت – استفاده نکنیم. اگر چه که استفاده از Dash در نامگذاری متغیرها اشکالی ایجاد نمی کند، اما این در حالی است که ممکن است با علامت تفریق اشتباه گرفته شده و موجب سردرگمی شود.
از سوی دیگر استفاده از چندین _ در ابتدای نام متغیرها روش خیلی خوبی نیست چرا که وقتی در آینده بخواهیم به آن متغیر رجوع کنیم فهمیدن این نکته که $___name دارای چند علامت _ است کار دشواری خواهد بود.
از آنجا که برخی متغیرهای از پیش تعریف شده در خود زبان پی اچ پی با _ شروع می شوند، بهتر است در نامگذاری متغیرهایی که خود ایجاد می کنیم از علامت _ استفاده نکنیم تا از این طریق بتوانیم وجه تمایزی مابین متغیرهای خود زبان پی اچ پی و متغیرهای ایجاد شده توسط خودمان قائل شویم.
علاوه بر موارد فوق، روشی که در این سری از آموزش ها برای نامگذاری متغیرها مورد استفاده قرار می گیرد روش نامگذای camelCase است. در واقع این روش منجر به راحت تر خواندن اسامی متغیرها در زبان پی اچ پی می شود. زیرا اگر به طور مثال نام خود را به صورت عادی و به شکل userage$ بنویسیم، به دشواری خواهیم توانست آن را بخوانیم اما اگر آن را به صورت userName$ بنویسیم اینکار موجب راحت تر خوانده شدن این متغیر می شود. به عبارت دیگر حرف اول کلمه دوم را به صورت بزرگ می نویسیم (در زبان انگلیسی واژه Camel به معنای "شتر" است و این سبک نوشتن به این خاطر به camelCase معروف شده است که نامی که ما در نظر می گیریم یک شمایی از کوهان شتر را خواهد داشت).
در نامگذاری متغیرها در زبان پی اچ پی می بایست موارد زیر را مد نظر قرار دهیم:
- در زبان پی اچ پی برای ایجاد یک متغیر ابتدا می بایست علامت $ را بنویسیم (برای تایپ این علامت بایستی پس از پایین نگه داشتن دکمه Shift دکمه شماره 4 را فشار دهیم).
- پس از این علامت می توان از کلیه حروف ، _ و یا - استفاده کرد (لازم به ذکر است که حرف اول هم می توان حرف بزرگ باشد و حرف کوچک).
- در ابتدای نام متغیر می توان از بیش از یک _ نیز استفاده کرد. به عبارت دیگر می توان از دو علامت _ پشت سر هم به صورت __ استفاده کرد.
- به خاطر داشته باشیم که اولین کاراکتر نام متغیر به هیچ وجه نمی تواند یک عدد باشد.
- سپس در ادامه می توان از اعداد، حروف، علامت – و علامت _ استفاده کرد.
- در حین نامگذاری متغیرها به هیچ وجه نمی بایست از فاصله استفاده کرد.
- متغیرها در زبان پی اچ پی Case Sensitive هستند. به عبارت دیگر متغیر name$ با متغیر Name$ فرق می کند (منظور از اصطلاح Case Sensitive این است زبان پی اچ پی به حروف بزرگ و کوچک حساس است و دو متغیر با نامی یکسان اما حروف بزرگ و کوچک ، از دید زبان پی اچ پی دو متغیر متفاوت تلقی می شوند.)
- نام متغیرها می بایست توصیف کننده مقداری باشد که آن متغیر در خود ذخیره می سازد. به طور مثال اگر متغیری قرار است مقدار سن کاربر را در خود ذخیره سازد، بهتر است نامی همچون userAge$ برای آن متغیر در نظر گرفته شود. چنانچه نامی همچون number$ را در نظر بگیریم مسلماً در پروژه های بزرگ دچار سر در گمی خواهیم شد.
- برای اختصاص مقداری به یک متغیر بایستی از علامت مساوی استفاده کرد.
- برای ذخیره سازی string ها یا "رشته ها" در یک متغیر، می بایست پس از علامت مساوی از علامت " " استفاده کرد.
- پس از اختصاص مقداری به یک متغیر، می بایست از علامت ; استفاده کرد.
برای درک بهتر این موضوع می توان متغیرها را به چیزهایی در دنیای واقعی تشبیه کرد که مسئول ذخیره سازی و یا محافظت چیزهای دیگر هستند. به عنوان مثال می توان کابینت آشپزخانه را در نظر بگیریم. در کابینت هم می توان لیوان و استکان نگهداری کرد و هم یک کاسه و بشقاب اما این در حالی است که به هیچ وجه نمی توان گوشت را در کابینت ذخیره کرد:
در واقع برای نگهداری گوشت بایستی از فریزر استفاده کرد. از سوی دیگر اگر بخواهیم اشیاء قیمتی خود مثل طلا و اسناد مهم را نگهداری کنیم بایستی از گاو صندوق استفاده کنیم:
متغیرها در زبان های برنامه نویسی را می توان به عنوان ظرفی قلمداد کرد که این وظیفه را دارند تا Value ها یا مقادیر خاصی را در خود ذخیره سازند. از آنجا که "متغیر" به عنوان نام برای چنین ظرفی در نظر گرفته شده است، می توان فهمید که مقداری که در این ظرف ذخیره می شود "قابل تغییر یا متغیر" است. به عبارت دیگر همانطور که می توان چیزهای گوناگونی داخل یک گاو صندوق قرار دارد، متغیرها هم می توانند چیزهای گوناگونی را داخل خود قرار دهند.
به عنوان مثال اگر بخواهیم مقادیری که کاربران در یک فرم اینترنتی وارد می نمایند را ذخیره سازیم بایستی از متغیرها استفاده کنیم. مثلاً برای ذخیره سازی نام و نام خانوادگی کاربر از یک جنس به خصوص از متغیرها استفاده می شود و برای ذخیره سازی این نکته که آیا کاربر بالای 18 سال است یا زیر 18 سال می بایست از متغیر دیگری استفاده کرد.
در برنامه نویسی همواره زمان هایی برای برنامه نویسان پیش می آید که نیاز دارند چیزهایی به کد خود اضافه نمایند که فقط جهت یادآوری خود ایشان در آینده و یا جهت اطلاع دیگر برنامه نویسان باشد. برای این منظور از مفهومی تحت عنوان Comment استفاده می شود (لازم به ذکر است که معادل فارسی واژه Comment به معنی "نظر دادن" است). به طور کلی با قرار دادن کامنت ها در کد خود می توانیم این امکان را برای خود در آینده ایجاد کنیم که متوجه شویم کدی که نوشته ایم به کدام بخش از وب اپلیکیشن ما مرتبط است. برای آشنایی بیشتر با کامنت ها در زبان پی اچ پی، کد خود را به صورت زیر تکمیل می کنیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php //This is my first PHP statement echo "This is a PHP text"; ?></body></html> |
همانطور که در کد فوق می بینیم با قرار دادن دو علامت / یا اصطلاحاً Slash و نوشتن عبارت This is my first PHP statement به معنی "این اولین دستور پی اچ پی من است" می بینیم که این دستور به رنگ سبز در آمده است. در نرم افزار ++ Notepad کلیه کامنت های پی اچ پی به رنگ سبز در خواهند آمد و این در حالی است که ممکن است در دیگر ویرایشگرهای متنی کامنت ها با رنگ دیگری نمایش داده شوند.
به طور کلی زمانی که وب اپلیکیشن پی اچ پی با این فایل رو به رو می شود، با دیدن دو علامت // متوجه می شود که با یک کامنت رو به رو است بنابراین از Render کردن یا تفسیر کردن این خط از کد امتناع خواهد ورزید و آن را نادیده خواهد گرفت:
پس از ذخیره کردن فایل خود و Refresh کردن فایرفاکس خواهیم دید که این کامنت به هیچ وجه در خروجی وب اپلیکیشن ما نمایش داده نخواهد شد:
اکنون چنانچه به Source Code برنامه هم توجه کنیم می بینیم که این کامنت ها زمانی که وب سرور آپاچی کدهای پی اچ پی را به فرمت اچ تی ام ال تبدیل می کند از دستور کارش حذف کرده بنابراین همانطور که در تصویر فوق ملاحظه می شود در Source Code هم هیچ گونه کامنتی نخواهیم دید.
به عنوان راه کار جایگزین می توان برای قرار دادن کامنت ها در پی اچ پی به جای // از علامت # هم استفاده کرد (لازم به ذکر است که این علامت اصطلاحاً Pound Sign یا Hash Tag نامیده می شود). برای این منظور کد فوق را به صورت زیر بازنویسی می کنیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php #This is my first PHP statement echo "This is a PHP text"; ?></body></html> |
می بینیم که باز هم با قرار دادن علامت # رنگ کلیه نوشته های پس از آن به رنگ سبز در آمده و تبدیل به کامنت می شوند.
در صورتیکه بخواهیم چندین خط را به کامنت تبدیل کنیم می توانیم همان طور که در کد زیر مشخص است در ابتدای هر خط دو علامت // قرار دهیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php // This is comment 1 // This is comment 2 // This is comment 3 echo "This is a PHP text"; ?></body></html> |
می بینیم که هر سه خط از کد تبدیل به کامنت شده اند. راه کار جایگزینی وجود دارد که بتوانیم از آن طریق هر سه خط از کد فوق را بدون استفاده از // تبدیل به کامنت کنیم. برای روشن شدن مطلب، کد فوق را به صورت زیر بازنویسی می کنیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php /* This is comment 1 This is comment 2 This is comment 3 */ echo "This is a PHP text"; ?></body></html></html> |
می بینیم که با قرار دادن یک علامت */ در ابتدای جایی که می خواهیم کامنت شروع شود و قرار دادن یک علامت /* در جایی که می خواهیم کامنت ما تمام شود قادر خواهیم گشت به هر تعداد خطی که بخواهیم را کامنت نماییم. در واقع به این نوع از کامنت ها چند خطی گفته می شود چرا که بدون اینکه نیاز باشد برای هر خط از کد // قرار دهیم، خواهیم توانست به سادگی در ابتدای خطی که می خواهیم کامنت شروع شود علامت */ را نوشته و چند خط بعد تر علامت پایانی /* را نوشته و به هر تعداد خط را که بخواهیم کامنت کنیم.
در صورت کار با Function های echo و print نیاز است تا با اصطلاحی تحت عنوان Concatenation آشنا شویم. معنی لغوی این واژه "الحاق" است و این در حالی است که در زبان پی اچ پی هم به منظور الحاق یا اتصال دو Value به یکدیگر از این مفهوم استفاده می شود. برای روشن شدن این مسئله کد فوق را به صورت زیر بازنویسی می کنیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php echo "This is a PHP text" . "This is text 2" ?></body></html> |
همانطور که می بینیم برای الحاق کردن دو Value به یکدیگر صرفاً نیاز است تا یک نقطه قرار داده و شروع به نوشتن مقدار الحاقی نماییم (به خاطر داشته باشیم که برای الحاق کردن دو Value به یکدگیر بایستی حتماً Value اول داخل دو علامت " " قرار گرفته سپس یک نقطه قرار داده و مجدد Value بعدی هم داخل دو علامت " " قرار گیرد):
پس اجرای مجدد می بینیم که Value دوم که با بیضی سبز رنگ مشخص شده است به Value اول که با بیضی قرمز رنگ مشخص شده است الحاق شده است.
در پایان لازم به ذکر است که به هر تعداد دستور <?php ?> که بخواهیم می توانیم داخل کد اچ تی ام ال خود بگنجانیم. برای مثال در کد زیر چهار دستور <?php ?> را داخل صفحه وب سایت خود قرار داده ایم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php echo "This is my first PHP text" ?> <?php echo "This is my second PHP text" ?> <?php echo "This is my third PHP text" ?> <?php echo "This is my forth PHP text" ?></body></html> |
اکنون پس از Refresh کردن فایرفاکس چهار خروجی پی اچ پی مشاهده خواهیم کرد:
می بینیم که هر چهار کد پی اچ پی به نمایش در آمده اند اما این در حالی است که خروجی های پی اچ پی یکی پس از دیگری قرار گرفته اند. برای آنکه بتوانیم یک خط از کد پی اچ پی را به خط بعد منتقل کنیم می توانیم از تگ معروف <br/> که در اچ تی ام ال استفاده می شود استفاده کنیم. برای این منظور کد فوق را به صورت زیر تکمیل می کنیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php echo "This is my first PHP text<br/>" ?> <?php echo "This is my second PHP text<br/>" ?> <?php echo "This is my third PHP text<br/>" ?> <?php echo "This is my forth PHP text<br/>" ?></body></html> |
حال پس از ذخیره کردن فایل خود مجدد فایرفاکس را Refresh می کنیم:
می بینیم که هر خط از کد پی اچ پی با استفاده از تگ <br/> به خط بعد منتقل شده است(نکته ای که همواره در مورد نحوه استفاده از تگ های اپ تی ام ال داخل کدهای پی اچ پی می بایست مد نظر قرار داده شود این است که این تگ ها می بایست داخل علامت علامت های " " قرار گیرند).
همانطور که می دانیم به منظور نمایش دادن یک عبارت در یک سند اچ تی ام ای فقط کافی است تا عبارت مد نظر را داخل تگ های <p> </p> قرار دهیم و عبارت مد نظر ما در قالب یک پاراگراف نمایش داده می شود. به منظور نمایش دادن همین عبارت در زبان پی اچ پی می بایست از دستور echo استفاده کنیم (توجه داشته باشیم که حرف اول این دستور به صورت کوچک نوشته می شود):
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
|
<html> <head> <title> My Website </title> </head> <body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <? php echo "This is a PHP text" ?> </body></html> |
در واقع پس از نوشتن تگ آغازین php ?> نوشتن کدهای پی اچ پی خود را آغاز می کنیم. سپس کلید واژه echo را می نویسیم. echo یکی از Function های زبان پی اچ پی است. به عبارت دیگر Function های زبان پی اچ پی این وظیفه را دارند تا کاری انجام دهند. به طور مثال وظیفه Function یی تحت عنوان echo این است که عبارت یا جمله ای را به نمایش در آورد. سپس نیاز داریم تا یک Value یا مقداری را برای این Function در نظر بگیریم. برای این منظور مقدار مد نظر خود را برای echo پس از قرار دادن یک فاصله پس از echo مابین دو علامت “ “ قرار می دهیم. تا اینجای کار نوشتن این Statement یا "دستور" پی اچ پی به اتمام نرسیده است چرا که هنوز از علامت ; در انتهای کد خود استفاده نکرده ایم. لازم به ذکر است که علامت ; به عنوان یک جدا کننده در زبان پی اچ پی قلمداد می شود. به عبارت دیگر زمانیکه کدهای پی اچ پی تفسیر می شوند، به محض مشاهده یک علامت ; وب اپلیکیشن پی اچ پی متوجه خواهد شد که به انتهای یک دستور رسیده است.
در واقع با نوشتن یک Function که در مثال فوق echo است و سپس در نظر گرفتن یک Value برای آن و در نهایت قرار دادن یک علامت ; در انتها خواهیم توانست یک دستور پی اچ پی تولید کنیم که به درستی اجرا خواهد شد.
در این مرحله از کار می توانیم فایل خود را ذخیره کرده و مجدد آن را از طریق localhost در مرورگر اجرا نماییم:
می بینیم که علاوه بر کدهای اچ تی ام ال، کدهای پی اچ پی هم به نمایش در آمده اند. اگر به Source Code این فایل توجه کنیم همانطور که قبلاً توضیح داده شده فقط و فقط کدهای اچ تی ام ال خواهیم دید:
همانطور که در تصویر فوق مشخص است، عبارتی که در قالب دستور echo در بخش پی اچ پی نوشته بودیم توسط وب سرور آپاچی به کدهای اچ تی ام ال تبدیل شده و برای مرورگر ارسال می شوند. بنابراین ما هیچ گونه کد پی اچ پی در Source Code خود نمی بینیم.
لازم به ذکر است جزو قوانین زبان پی اچ پی است که حروف بزرگ و کوچک در این زبان در مورد echo محلی از اعراب ندارد. به عبارت دیگر هیچ فرقی نمی کند که داخل کد خود بنویسیم echo, Echo, ECHO, eCHo زیرا کلیه اینها توسط وب اپلیکیشن پی اچ پی قابل تفسیر هستند.
لازم به ذکر است که مقادیر echo را می توان داخل دو علامت ‘ ‘ نیز قرار داد:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php echo 'This is a PHP text' ?></body></html> |
همانطور که می بینیم عبارت This is a PHP text داخل دو علامت ‘ ‘ قرار گرفته است و در صورتیکه فایرفاکس را Refresh کنیم نتیجه مشابهی خواهیم دید.
Function دیگری که همانند echo است print نام دارد. بنابراین اگر کد خود را به صورت زیر بازنویسی کنیم، خروجی برنامه هیچ تغییری نخواهد کرد:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php print 'This is a PHP text' ?></body></html> |
اکنون مجدد فایرفاکس را Refresh می کنیم:
می بینیم که خروجی برنامه یکسان خواهد بود. اگرچه Function های echo و print کار یکسانی را انجام می دهند، اما این در حالی است که echo نسبت به print در میان برنامه نویسان رایج تر است.
در این مرحله از آموزش اشاره به این نکته ضروری است که کلیه کدهای پی اچ پی زمانیکه توسط وب سرور برای مرورگر کاربر فرستاده می شوند به کدهای اچ تی ام ال تبدیل می شوند. به عبارت دیگر در سمت سرور ما کدهای پی اچ پی را مشاهده خواهیم کرد اما این در حالی است که کاربر فقط و فقط کدهای اچ تی ام ال را در مرورگر خود مشاهده می کند و این کاری است که نرم افزار وب سرور آپاچی برای ما انجام می دهد. اگر آموزش قبل را به خاطر آوریم، می بینیم که وقتی Source Code فایل index.php را مشاهده کردیم، فقط کدهای اچ تی ام ال دیدیم.
در واقع زمانیکه ما آدرسی به یک صفحه اچ تی ام ال را وارد مرورگر خود می کنیم، این دستور برای وب سرور ارسال شده و وب سرور پس از یافتن فایل مرتبط با صفحه اچ تی ام ال از روی هاست، آن فایل را در قالب پاسخی، مجدد برای کاربر ارسال می کند اما این در حالی است که وقتی ما به عنوان یک کاربر آدرس http://localhost/my_website/index.php را وارد مرورگر خود می کنیم (به عبارت دیگر به یک فایل پی اچ پی می خواهیم دست پیدا کنیم)، این دستور در قالبHTTP برای وب سرور ارسال می شود (منظور آپاچی است) و وب سرور به محض دیدن پسوند پی اچ پی می فهمد که با یک وب اپلیکیشن یا یک وب سایت دینامیک سر و کار دارد.
به طور کلی برای آنکه بتوانیم یک دستور پی اچ پی را اجرا کنیم اول نیاز است تا پسوند فایل ما حتما پی اچ پی باشد سپس کلیه دستورات پی اچ پی خود را داخل فایلی با پسوند پی اچ پی داخل تگ های php?> و <؟ قرار دهیم.
وب سرور آپاچی با دیدن کدهای اچ تی ام ال آنها را برای مرورگر کاربر به طور مستقیم ارسال می کند و اینکار آنقدر ادامه پیدا می کند تا به تگ آغازین php?> برسد. به محض دیدن این تگ متوجه می شود که دیگر نمی تواند مستقیماً دستورات داخل این تگ را برای مرورگر کاربر ارسال کند بنابراین دستوراتی که پس از این تگ قرار می گیرند را گرفته و تحویل وب اپلیکیشن پی اچ پی می دهد. حال وب اپلیکیشن پی اچ پی شروع به تفسیر کدهای دریافتی می کند و این کار آنقدر ادامه پیدا می کند تا وب سرور آپاچی به دستور <؟ برسد. در این مرحله وب سرور آپاچی متوجه می شود که کدهای پی اچ پی به پایان رسیده اند. از اینرو ارسال کدها به وب اپلیکیشن پی اچ پی به اتمام می رسد و وب سرور آپاچی منتظر می ماند تا وب اپلییکشن پی اچ پی کدهای پی اچ پی تفسیر شده را در اختیارش قرار دهد (در این مرحله ممکن است وب اپلیکیشن پی اچ پی به سراغ دیتابیس MySQL رفته تا اطلاعات مورد نیازی که در قالب دستور به دستش رسیده را پیدا کند).
آپاچی پس از دریافت دستورات پی اچ پی تفسیر شده آنها را به کدهای اچ تی ام ال تبدیل کرده و برای مرورگر کاربر ارسال می کند.
در نهایت وب سرور آپاچی پس از آنکه تگ <؟ را مشاهده کرد مجدد به سراغ کدهای اچ تی ام ال رفته و آنها را به صورت مستقیم برای مرورگر کاربر ارسال می کند.
حال که فهمیدم چرا در Source Code یک صفحه از وب سایت های دینامیک فقط و فقط کدهای اچ تی ام ال دیده می شوند، در آموزش بعد با یکی از دستورات ابتدایی اما در عین حال پر کاربرد زبان PHP آشنا خواهیم شد.
در این مرحله قصد داریم تا ابتدایی ترین کد پی اچ پی را وارد برنامه خود کنیم اما پیش از نوشتن اولین کد خود در زبان پی اچ پی نیاز است تا این زبان یا به طور کلی هر زبان برنامه نویسی را با زبانی که به آن تکلم می کنیم مقایسه کنیم تا از این پس درک بهتری نسبت به زبان های برنامه نویسی داشته باشیم.
برای مثال در زبان انگلیسی لیستی از اسامی و افعال و قیود و ... وجود دارد که همواره تعداد این اسامی، افعال و قیود و ... در حال افزایش است. از سوی دیگر تعدادی قوانین و قواعد هم در زبان انگلیسی حاکم است که از آن جمله می توان به ساده ترین این قواعد که برای زمان حال مورد استفاده قرار می گیرد اشاره کرد:
مفعول < فعل < فاعل
جالب است بدانیم که این قواعد گرامری در هر زبانی خاص آن زبان بوده و قواعد گرامری زبان های مختلف با یکدیگر فرق می کند. حال با دانستن واژگان مورد نیاز و آگاهی از قواعد زبان انگلیسی خواهیم توانست جمله ای صحیح تولید کنیم. برای مثال جمله زیر را در نظر می گیریم:
.I learn programming
در حقیقت در مثال فوق کلمه "I" فاعل است، کلمه "learn" فعل است و کلمه "programming" مفعول است. معنی جمله فوق "من برنامه نویسی یاد می گیرم" است. به طور کلی ما با دانستن قوانین حاکم بر زبان انگلیسی قادر خواهیم بود با دانستن تعدادی اسم و فعل و ... تعداد بی نهایت جمله تولید کنیم. سپس با ادغام این جملات خواهیم توانست یک کتاب کامل در مورد برنامه نویسی بنویسیم (لازم به ذکر است گاهی اوقات می توانیم از خیلی از این قواعد و دستورات ساخت جمله پیروی نکرده و جملاتی تولید کنیم که از لحاظ دستور صحیح نیستند اما این در حالی است که مخاطب ما منظورمان را خواهد فهمید. برای مثال عبارت"Programming I like" را در نظر بگیریم. اگر بخواهیم این جمله را به صورت واژه به واژه ترجمه کنیم با معنی "برنامه نویسی من دوست دارم" رو به رو می شویم. اگر چه که این جمله از لحاظ دستور گرامر زبان انگلیسی اشتباه است اما این در حالی است که اگر این جمله را برای یک شخص انگلیسی زبان بیان کنیم وی منظور ما را خواهد فهمید).
در زبان های برنامه نویسی هم قضیه دقیقاً به همین صورت است اما با یک تفاوت عمده. به عبارت دیگر در زبان های برنامه نویسی یکسری کلید واژه، متد، کلاس و ... وجود دارد که از پیش توسط طراحان زبان های برنامه نویسی ایجاد شده اند. جالب است بدانیم همانطور که در زبان های زنده دنیا واژگان جدید دائماً به لیست واژگان قبلی اضافه می گردند و تعدادی واژگان هم می میرند و دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند، در زبان های برنامه نویسی هم این امکان وجود دارد که کلید واژه ها، کلاس ها، متدهای جدید و به طور کلی API های جدید به نسخه های تکمیلی زبان برنامه نویسی مد نظر افزوده گردد (لازم به ذکر است که API مخفف واژگان Application Programming Interface است). علاوه بر این تعدادی قوانین نیز در هر زبان برنامه نویسی وجود دارد که برنامه نویس با دنبال نمودن آنها قادر خواهد بود تا دستورات قابل اجرایی را تولید کند. همانند زبان های زنده دنیا، قواعد حاکم بر هر زبان برنامه نویسی خاص خود آن زبان بوده و متفاوت از دیگر زبان های برنامه نویسی است.
یک برنامه نویس با آگاهی از کلید واژه ها، کلاس ها، متدها و ... در یک زبان برنامه نویسی و همچنین آگاهی از قواعد حاکم در آن زبان خواهد توانست با استفاده از اجزای تشکیل دهنده یک زبان برنامه نویسی تعداد بی نهایت دستور صحیح تولید کرده و با ادغام این دستورات برنامه ها و اپلیکیشن های پیچیده ای تولید کند.
اگر خاطرمان باشد پیش از این گفتیم که زبان های برنامه نویسی همانند زبان های زنده دنیا هستند اما با یک تفاوت عمده. گفتیم اگر در زبان انگلیسی اصول و قواعد ساخت جمله را دنبال نکنیم باز هم قادر خواهیم بود جملاتی ایجاد کنیم که اگر چه از لحاظ گرامری صحیح نیستند اما مخاطب منظور ما را خواهد فهمید. تفاوت عمده یک زبان برنامه نویسی با یک زبان زنده از اینجا ناشی می شود که در برنامه نویسی "به هیچ وجه" قادر نخواهیم بود اصول، قواعد و قوانین زبان های برنامه نویسی را زیر پا بگذاریم. به عبارت دیگر اگر این اصول را زیر پا بگذاریم اصلاً هیچ برنامه یا اپلیکیشنی اجرا نخواهد شد. به طور خلاصه زبان های برنامه نویسی آنقدر هم که تصور می کنیم با هوش نیستند که بتواند منظورمان را درک کنند.
امید است با تشبیهی که مابین یک زبان زنده و زبان های برنامه نویسی صورت دادیم، به اهمیت فراگیری اصول و قواعد زبان های برنامه نویسی پی برده و سعی کنیم به منظور تولید برنامه ها و اپلیکیشن های صحیح همواره این اصول و قواعد را مد نظر قرار دهیم.
اکنون با دانستن این مسئله، شروع به نوشتن اولین خط از کد به زبان پی اچ پی خواهیم کرد و کد خود را به صورت زیر تکمیل می کنیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php ?></body></html> |
اولین قانون به کار گیری زبان پی اچ پی استفاده از دستور php?> است. به منظور اضافه کردن دستورات پی اچ پی داخل کدهای اچ تی ام ال نیاز است تا ابتدا علامت > را قرار داده و پس از آن یک علامت سوال قرار دهیم و عبارت php را بنویسیم (توجه داشته باشیم که این عبارت می بایست با حروف کوچک نوشته شوند). سپس برای آنکه بتوانیم دستورات خود را وارد کنیم چند خط فاصله قرار داده و کد پی اچ پی خود را با قرار دادن یک علامت سوال دیگر و سپس علامت بزرگ تر به صورت <? به پایان می رسانیم. از این پس ما با یک صفحه وب سایت دینامیک رو به رو خواهیم بود. اکنون از این مرحله به بعد هر کدی که داخل این بخش نوشته شود توسط وب سرور دریافت شده و تحویل اپلیکیشن سرور پی اچ پی می گردد.
توجه داشته باشیم که در نسخه های ابتدایی تر به جای تگ php?> این امکان وجود داشت که از دستور ؟> نیز استفاده کرد اما این در حالی است که با استفاده از این دستورات ممکن است که در برخی مواقع وب اپلیکیشن ما اجرا شود اما به هیچ وجه اینکار توصیه نمی شود.
علاوه بر این با ویرایش کردن فایل php.ini این امکان را خواهیم داشت تا از Syntax زبان ASP نیز در کدهای پی اچ پی خود استفاده کنیم. به عبارت دیگر به جای <? ?> می توان از <% %> استفاده نمود اما این کار هم به هیچ وجه توصیه نمی شود و علت هم آن است که چنین ساختاری الزاماً همیشه کار نخواهد کرد چرا که ممکن است پس از قرار دادن این کدها روی سرور با این مسئله مواجه شویم که سرور امکان اجرای این فایل ها را به ندهد.
دستوری داخل زبان پی اچ پی وجود دارد که این امکان را به ما می دهد تا اطلاعاتی مرتبط با زبان پی اچ پی که روی سیستم عامل ما نصب است از قبیل نسخه آن و غیره را به ما نشان دهد. این دستور عبارت است از ;()phpinfo. حال کد فوق را به صورت زیر تکمیل می کنیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php phpinfo(); ?></body></html> |
نکته ای که در مورد دستورات پی اچ پی وجود دارد این است که نوشتن کد فوق به صورت زیر هیچ تاثیری در اجرای روند برنامه نخواهد داشت:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
|
<html><head> <title>My Website</title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p> <?php phpinfo(); ?></body></html> |
به عبارت دیگر وجود فاصله در قبل و بعد از کدهای پی اچ پی در زمان تفسیر کدها مد نظر قرار داده نمی شوند (البته لازم به ذکر است همانطور که در کد فوق ملاحظه می شود حتماً می بایست دستور <?php و کدی که پس از آن قرار می گیرد حداقل یک فاصله وجود داشته باشد. به عبارت دیگر هر دستور پی اچ پی می بایست از مابقی دستورات با استفاده از یک فاصله مجزا شده باشد.)
در این مرحله برنامه ما تکمیل شده است. با فشردن کلیدهای Ctrl + S برنامه خود را Save می کنیم. مجدد قصد داریم تا برنامه خود را اجرا کنیم برای این منظور به مرورگر فایرفاکس رفته و با زدن دکمه های Ctrl + R مرورگر را Refresh می کنیم تا کدهای جدید که وارد کرده ایم را نمایش دهد:
همانطور که می بینیم پس از Refresh کردن کدهای جدید پی اچ پی که وارد کردیم نمایش داده نمی شوند. در واقع همانطور که در تصویر فوق مشخص است، مسیر اجرای این فایل مستقیماً از روی درایو سی است و این در حالی است که هر موقع بخواهیم یک دستور پی اچ پی را در مرورگر اجرا کنیم، حتماً نیاز است تا آن را از طریق آدرس localhost اجرا کنیم.
برای این منظور ابتدا برنامه Wamp را اجرا کرده تا به صورت زیر در نوار پایین ویندوز نمایش داده شود:
در واقع با قرار گرفتن آیکان این نرم افزار و سبز شدن رنگ آن در نوار پایین ویندوز این اطمینان را خواهیم داشت که پی اچ پی، MySQL و آپاچی به درستی کار می کنند. مجدد به مرورگر فایرفاکس مراجعه کرده و همانطور که در تصویر زیر مشخص است آدرس مرتبط با فایل خود در localhost را وارد می کنیم:
آدرس http://localhost/my_website/index.php را وارد می کنیم (منظور از این آدرس فولدری تحت عنوان my_website داخل فولدر www است که داخل دایرکتوری wamp قرار دارد). در این مرحله دکمه Enter را می فشاریم تا فایرفاکس به آدرس مد نظر رجوع کند (در واقع هرآنچه داخل فولدر www قرار گیرد از طریق آدرس http://localhost قابل دسترس خواهد بود):
می بینیم که این بار وب اپلیکیشن ما از روی localhost اجرا شده و دستور پی اچ پی را هم که وارد برنامه خود کردیم نمایش داده می شود. به طور مثال در تصویر فوق می بینیم که نسخه مرتبط با پی اچ پی نصب شده روی سیستم عامل به علاوه اطلاعات گسترده دیگری نمایش داده می شوند.
اکنون برای آنکه مجدد Source Code این صفحه را مشاهده کنیم، مطابق روشی که در قبل به آن اشاره شد عمل می کنیم:
می بینیم که دستور ;()phpinfo حاوی اطلاعات گسترده ای در خود می باشد که در Source Code نمایش داده شده اند. به عبارت دیگر دستور ;()phpinfo توسط وب سرور آپاچی به کدهای اچ تی ام ال تبدیل شده و در مرورگر نمایش داده می شوند و به همین دلیل هم هست که وقتی به Source Code نگاه می کنیم هیچ گونه کد و تگ مربوط به زبان پی اچ پی در آن نمی بینیم.
اکنون قصد داریم تا فایلی که در آموزش قبل با پسوند اچ تی ام ال ایجاد کردیم را به یک فایل پی اچ پی تبدیل کنیم. برای این منظور ابتدا فایل را از داخل نرم افزار ++Notepad می بندیم. سپس وارد فولدر my_website می شویم:
اکنون روی نام این فایل کلیک راست کرده و گزینه Rename را انتخاب می کنیم و سپس پسوند این فایل را از اچ تی ام ال به پی اچ پی تغییر می دهیم (توجه داشته باشیم که می بایست مابین نام index و پسوند یک نقطه قرار گیرد):
حال نیاز است تا مجدد این فایل را داخل نرم افزار ++Notepad باز نماییم. برای این منظور از منوی اصلی نرم افزار وارد گزینه File شده سپس روی گزنیه Open کلیک می کنیم. به محض کلیک کردن روی این گزینه با پنجره ای به صورت زیر مواجه خواهیم شد:
مسیر فایل را مشخص نموده و در نهایت روی گزینه Open کلیک می کنیم و خواهیم دید که این فایل پی اچ پی در نرم افزار باز خواهد شد:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
|
<html><head> <title>My Website </title></head><body> <h2>In the name of the most high</h2> <p>Hello World</p></body></html> |
می بینیم تنها تفاوتی که ایجاد شده است پسوند فایل است که از اچ تی ام ال به پی اچ پی تغییر کرده است. حال مجدد این فایل پی اچ پی را در مرورگر اجرا می کنیم (از داخل فولدر my_website روی نام index.php کلیک راست کرده و گزینه Open with را کلیک کرده و سپس نرم افزار فایرفاکس را انتخاب می کنیم:
می بینیم علیرغم اینکه پسوند فایل به پی اچ پی تغییر پیدا کرده است، اما در روند اجرای این صفحه وب هیچ تغییری صورت نگرفته است. به عبارت دیگر مادامی که ما هیچ گونه کد پی اچ پی به صفحه خود اضافه نکنیم، این صفحه همانند یک صفحه اچ تی ام ال اجرا خواهد شد. در ادامه خواهیم دید که به محض اضافه نمودن کدهای پی اچ پی به کدهای اچ تی ام ال روند اجرای برنامه نیز تغییر پیدا خواهد کرد.
پس از نصب نرم افزار Wamp روی سیستم عامل خود، ابتدا وارد فولدر wamp می شویم:
در تصویر بالا می بینیم که به درایو سی رفته و روی فولدر wamp کلیک می کنیم:
همانطور که می بینیم داخل فولدر wamp فولدری وجود دارد تحت عنوان www که این فولدر در توسعه وب اپلیکیشن از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که فایل های مرتبط با وب اپلیکیشن ما داخل این فولدر قرار خواهند گرفت که بعداً از طریق localhost به آنها دسترسی خواهیم داشت. با کلیک روی این فولدر وارد آن می شویم:
همانطور که در تصویر بالا می بینیم دو فایل پیش فرض داخل این فولدر وجود دارند که در حین نصب نرم افزار Wamp ایجاد می گردند. کاری که در این مرحله می بایست انجام دهیم این است که فولدری ایجاد کنیم که مرتبط با وب سایتی باشد که می خواهیم توسعه دهیم. در این آموزش نام my_website را انتخاب می کنیم (توجه داشته باشیم که این نام نمی بایست حاوی حروف بزرگ و فاصله باشد. برای مجزا ساختن بخش های مختلف نام می توانیم از _ استفاده کنیم. این علامت که اصطلاحاً Underscore نامیده می شود با هم زمان فشار دادن کلید های Shift و دکمه Dash ایجاد می گردد. دکمه Dash در کیبوردهای استاندارد در کنار دکمه 0 قرار دارد).
اکنون می توانیم برنامه ++Notepad را باز کنیم:
سپس از منوی اصلی نرم افزار روی گزینه File کلیک کرده و همانطور که در تصویر بالا می بینیم روی گزینه New کلیک می کنیم تا یک سند جدید ایجاد گردد:
پس از اینکه یک سند جدید ایجاد کردیم، اقدام به نوشتن حداقل کدهایی که برای یک صفحه اچ تی ام ال نیاز است می کنیم (برای آشنایی بیشتر با مفاهیم اچ تی ام ال به دوره مرتبط با این زبان در سایت نت شهر رجوع نمایید):
همانطور که می بینیم یک تگ آغازین و پایانی مرتبط با <html>، یک تگ آغازین و پایانی مرتبط با <head>، یک تگ آغازین و پایانی <title> و یک تگ آغازین و پایانی <body> ایجاد کرده ایم. از آنجا که می خواهیم در مرورگر نام این پروژه نمایش داده شود، داخل تگ های مربوط به title به معنی "عنوان" عبارت My Website را می نویسیم. اگر به رنگ کدها در نرم افزار ++Notepad توجه کنیم می بینیم که کلیه عبارات به رنگ مشکی هستند و این در حالی است که یکی از قابلیت های کلیدی این نرم افزار Code Highlighting یا به عبارتی "رنگی نشان دادن بخش های مختلف کد" است. در حقیقت علت این مسئله آن است که ما فایل خود را هنوز ذخیره نکرده ایم تا پسوندی برای آن مشخص گردد. در ادامه از منوی اصلی روی گزینه File کلیک کرده و سپس گزینه Save را انتخاب می کنیم:
حال برای انتخاب مسیر برای ذخیره سازی این فایل ابتدا وارد درایو سی شده و فولدر wamp را انتخاب کرده، سپس وارد فولدر www شده و سپس داخل فولدری که قبلا تحت عنوان my_website ایجاد کرده بودیم می شویم:
همانطور که در تصویر فوق مشخص است، نامی تحت عنوان index با پسوند اچ تی ام ال انتخاب کرده و روی گزینه Save کلیک می کنیم:
به محض Save کردن این فایل با پسوند اچ تی ام ال می بینیم که کدها به صورت رنگی در می آیند چرا که از این پس نرم افزار ++Notepad می داند که با یک فایل اچ تی ام ال سر و کار دارد. از سوی دیگر نام index.html در تب بالای این سند به نمایش در می آید. اگر به فولدر my_website وارد شویم می بینیم که فایلی تحت عنوان index.html داخل فولدر ایجاد شده است که قبلاً وجود نداشت:
دقت داشته باشیم که در انتخاب نام این فایل بایستی دقت داشته باشیم که حرف اول با حرف کوچک نوشته شود و به هیچ وجه از فاصله هم استفاده نکنیم. حال با کیک کردن روی این فایل خواهیم توانست آن را در مرورگری که به عنوان پیش فرض برای فایل های اچ تی ام ال انتخاب شده است باز کنیم:
همانطور که می بینیم عنوان سایت نوشته شده است اما داخل پنجره اصلی فایرفاکس هیچ چیزی نشان داده نمی شود و علت این مسئله هم آن است که هیچ مطلبی داخل تگ مربوط به <body> ننوشته ایم. برای ادامه کار مجدد به نرم افزار ++Notepad بازگشته و اقدام به تکمیل کد خود می کنیم:
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
|
// <
می بینیم که مجدد صفحه خالی است و تغییرات اعمال نشده اند. برای اعمال این تغییرات از کلید های Ctrl + R استفاده می کنیم تا اصطلاحاً صفحه را Refresh کنیم:
بلافاصله پس از زدن دکمه های Ctrl + R می بینیم که عباراتی که داخل کد خود اضافه کردیم نمایش داده می شوند. در ادامه برای آنکه بتوانیم Source Code خود را از داخل فایرفاکس مشاهده کنیم، روی صفحه کلیک راست کرده و گزینه View Page Source را کلیک می کنیم:
پس از کلیک روی این گزنیه می بینیم که پنجره جدیدی به صورت زیر باز می شود:
می بینیم که دقیقاً کدهایی که داخل ++Notepad نوشتیم اینجا نمایش داده می شود که همگی کدهای اچ تی ام ال هستند. در آموزش بعد خواهیم دید که به چه شکل می توان یک سند HTML را به یک سند PHP تغییر داد.
بر خلاف وب سایت های استاتیک که به سادگی قابل مشاهده در مرورگری همچون فایرفاکس هستند، برای توسعه وب سایت های دینامیک به یک نرم افزار وب سرور همچون آپاچی، وب اپلیکیشن پی اچ پی و همچنین پایگاه داده MySQL خواهیم داشت.
نکته جالب توجه اینجا است که تمامی این ابزارها به رایگان قابل استفاده می باشند اما نکته که می بایست حتماً مد نظر قرار دهیم این است که اگر بخواهیم تک تک این نرم افزارها را به صورت تکی نصب کنیم سپس آن ها را به یکدیگر لینک دهیم ممکن است این کار تا حدودی زمان بر بوده در حین لینک دادن آن ها به یکدیگر با مشکلات گوناگونی مواجه شویم.
برای این منظور، پکیج های آماده ای طراحی شده اند که هر سه نرم افزار مورد نیاز را در برگرفته و به سادگی قابل نصب و اجرا می باشند. پکیجی که برای سیستم عامل ویندوز مورد استفاده قرار می گیرد WAMP نام دارد که مخفف واژگان Windows Apache MySQL PHP است.
برای دانلود این نرم افزار به آدرس wampserver.com/en مراجعه نموده و همانطور که در تصویر زیر مشاهده می شود روی گزینه WAMPSERVER کلیک نمایید:
پس از کلیک کردن روی دکمه WAMP SERVER با تصویر زیر مواجه خواهید شد:
همانطور که در تصویر فوق مشاهده می شود، می بایست روی دکمه download directly کلیک نمایید:
در این مرحله به صفحه دیگی ارجاع داده خواهیم شد که به راحتی با کلیک کردن روی دکمه Save File می توان نرم افزار را ذخیره ساخت.
حال می بایست فایل دانلود شده را نصب کرد. برای این منظور دو بار روی آیکان این نرم افزار کلیک می کنیم:
پس از کلیک کردن روی دکمه Run بسته به تنظیمات ویندوز ممکن است با یک پیام امنیتی مواجه شود که با تایید آن، پنجره زیر مواجه خواهید شد:
با کلیک کردن روی دکمه Next با تصویر زیر مواجه خواهیم شد:
همانطور که در تصویر فوق مشخص است، می بایست گزینه I accept the agreement را انتخاب کرده سپس روی دکمه Next کلیک می نماییم:
همانطور که در تصویر فوق مشخص است، می بایست محل نصب این نرم افزار را مشخص کرد. لازم به ذکر است که در این مرحله از نصب بایستی دایرکتوری پیش فرض را انتخاب کرده و در نهایت روی دکمه Next کلیک نماییم:
در این مرحله با انتخاب گزینه های Create a Quick Launch icon و Create a Desktop icon به ترتیب می توان آیکان مرتبط با اپلیکیشن را در نوار پایین ویندوز و دسکتاپ قرار داد. مجدد روی دکمه Next کلیک می کنیم:
در این مرحله نرم افزار منتظر نصب بوده و با کلیک کردن روی دکمه Install می توان نصب نرم افزار Wamp را آغاز نمود:
می بینیم که فرایند نصب آغاز می شود و بسته به سرعت سخت افزار کمی به طول خواهد انجامید تا نصب تکمیل گردد. پس از نصب نرم افزار، چنانچه مرورگر فایرفاکس روی سیستم نصب باشد از ما این سوال پرسیده خواهد شد تا در صورت تمایل مرورگر فایرفاکس را به عنوان مرورگر پیش فرض انتخاب نماییم:
پس از کلیک کردن روی دکمه Yes این احتمال وجود دارد که فایروال ویندوز نصب نرم افزار را متوقف سازد. در صورت بروز چنین مسئله ای، همانطور که در تصویر زیر مشخص است می بایست روی دکمه Allow access کلیک نماییم:
در ادامه می بایست مسیری که با ارجاع به آن در مروگر قادر خواهیم گشت تا وب سایت دینامیک خود را مشاهده کنیم بایستی مشخص گردد:
همانطور که در تصویر فوق مشخص است، تنظیمات پیش فرض را انتخاب نموده و روی دکمه Next کلیک می کنیم:
در این مرحله فرایند نصب نرم افزار Wamp Server به پایان رسیده و پس از کلیک کردن روی دکمه Finish، این نرم افزار اجرا خواهد شد:
همانطور که در تصویر فوق مشاهده می شود، پس از اجرای این نرم افزار آیکان مرتبط با نرم افزار Wamp در نوار پایین ویندوز نمایان می گردد. توجه داشته باشیم که پس از اجرای نرم افزار، رنگ این آیکان ابتدا قرمز بوده سپس به نارنجی تغییر می کند و در نهایت چنانچه هیچ مشکلی بوجود نیاید رنگ آیکان سبز خواهد شد.
یکی از تنظیماتی که حتماً می بایست انجام دهیم این است که گزینه display_errors در وب اپلیکیشن نصب شده به همراه Wamp فعال باشد. برای این منظور روی آیکان سبز رنگ Wamp کلیک کرده سپس از گزینه PHP روی گزینه PHP settings کلیک کرده و تیک آیتم display_errors را می زنیم:
از این پس، چنانچه در صورت نوشتن کدهای پی اچ پی مرتکب خطایی شویم، این خطا در صفحه مرورگر نمایش داده خواهد شد. در آموزش بعد خواهیم دید که به چه شکل می توانیم اولین اپلیکیشن خود را ایجاد نماییم.
وب سایت های استاتیک به آن دسته از وب سایت ها گفته می شود که صفحات وب تشکیل دهنده آن ها با پسوند html. ایجاد شده باشند و این در حالی است که صفحات وب سایت های دینامیک با پسوند متفاوتی همچون php. ساخته می شوند.
برای روشن شدن این مسئله، ابتدا نحوه عملکرد یک وب سایت استاتیک را مد نظر قرار می دهیم:
همانطور که در تصویر فوق مشخص است، در یک وب سایت استاتیک از سمت کاربر یک درخواست برای سرور (کامپیوتری که فایل های یک سایت روی آن نگهداری می شوند) ارسال می شود و نرم افزار وب سروری (همچون آپاچی) این وظیفه را دارا است تا فایل مد نظر را پیدا نموده و برای مرورگر کاربر ارسال می کند و کاربر خواهد توانست صفحه مد نظر خود را مشاهده نماید.
فرایند انجام این کار در مورد وب سایت های دینامیک کاملاً متفاوت و تا حدودی پیچیده تر است. برای این منظور تصویر زیر را مد نظر قرار می دهیم:
همانطور که در تصویر فوق مشخص است، زمانیکه کاربر آدرس یک صفحه وب سایت دینامیک (مثلاً index.php ) را وارد مرورگر می کند، مرورگر این درخواست را برای نرم افزار وب سرور (آپاچی) که روی سرور هاست نصب است ارسال می کند. وب سرور هم در خواست را گرفته و برای وب اپلیکیشن پی اچ پی ارسال می کند. در این مرحله، وب اپلیکیشن اگر نیاز به اطلاعات خاصی داشته باشد به دیتابیس رجوع می کند و آن اطلاعات را گرفته، صفحه مد نظر ساخته شده و در نهایت تحویل نرم افزار وب سرور آپاچی شده و در نتیجه صفحه اچ تی ام ال تحویل مرورگر کاربر شده و وب خواهد توانست صفحه مد نظر خود را مشاهده نماید.
در کنار زبان سمت سرور پی اچ پی، تکنولوژی های دیگری همچون CGI، ASP.NET، ColdFusion، JSP و Ruby on Rails را می توان نام برد که برای ساخت وب سایت های دینامیک مورد استفاده قرار می گیرند. در پاسخ به این سؤال که زبان پی اچ پی چه مزیتی نسبت به سایر رقبایش دارد، بایستی گفت که:
1. یادگیری این زبان نسبت به سایر زبان های سمت سرور آسان تر و سریعتر است.
اگر فردی که هیچ پیشینه برنامه نویسی ندارد بخواهد شروع به طراحی یک سایت دینامیک بنماید، چنانچه بخواهد این کار را روی ساختار ASP.NET انجام دهد می بایست حتماً با زبان هایی همچون سی شارپ یا ویژوال بیسیک آشنایی داشته باشد و یا اگر بخواهد این کار را با فناوری CGI انجام دهد حتماً می بایست با زبان هایی همچون پرل یا سی آشنا باشد اما این در حالی است که صرفاً با مطالعه این سری از آموزش ها، حتی کسانی هم که هیچ پیشینه برنامه نویسی ندارند خواهند توانست یک وب سایت دینامیک طراحی کنند.
2. زبان پی اچ پی مخصوص طراحی سایت های دینامیک است.
زبان هایی مثل جاوا، روبی، پرل و ... مصارف گوناگونی دارند اما این در حالی است که پی اچ پی مخصوص طراحی سایت است لذا بسیاری از کارها را به مراتب راحت تر و سریعتر از رقبایش انجام می دهد (البته این بدان معنا نیست که پی اچ پی از سایر زبان ها بهتر است چرا که سایر زبان ها مثل جاوا از عهده کارهایی بر خواهند آمد که پی اچ پی قادر به انجام آن ها نخواهد بود).
سایت tiobe دات کام مرجعی برای مقایسه زبان برنامه نویسی مطرح دنیا است که نموداری از مقایسه زبان ها مختلف در اختیار کاربران قرار می دهد که به صورت ماهیانه به روز رسانی می شود که در زیر نمونه ای از مقایسه این سایت که مربوط به خرداد ماه سال 1393 است را خواهیم دید:
3. زبان پی اچ پی رایگان بوده و منحصر به سیستم عامل خاصی نیست.
این بدان معنا است که شما هر سیستم عاملی که داشته باشید (از ویندوز گرفته تا مک، لینوکس و ...) به راحتی می توانید به توسعه اپلیکیشن های پی اچ پی بپردازید که این مسئله در کنار رایگان بودن این زبان محبوبیت پی اچ پی را دو چندان کرده است.
4. زبان پی اچ پی معروف ترین زبان طراحی سایت های دینامیک است.
بسیاری از سیستم های مدیریت محتوا مثل جوملا، وردپرس، دروپال و ... علاوه بر بسیاری از وب سایت های معروف مثل یاهو، ویکی پیدیا، فیسبوک و ... توسط زبان پی اچ پی نوشته شده اند (البته لازم به ذکر است که اخیراً فیسبوک زبان اختصاصی خودش تحت عنوان هَک را که برگرفته از همین زبان پی اچ پی است را مورد استفاده قرار داده است). به طور کلی زبان پی اچ پی یکی از محبوب ترین زبان ها در میان طراحان وب و توسعه دهندگان وب اپلیکیشن ها است.
وسعه پی‌اچ‌پی از سال ۱۹۹۴ و زمانی که راسموس لردورف تعدادی اسکریپت به زبان سی نوشت تا صفحه خانگی خود را مدیریت کند آغاز شد. این اسکریپت‌ها مسئول انجام عملیات‌های ساده‌ای مانند نشان دادن رزومه راسموس و بررسی آمارهای بازدید از وب‌گاه او بودند. با گسترش اسکریپت‌ها و افزودن توانایی تعامل با فرم‌های وب و ارتباط با پایگاه‌های داده، نام صفحه خانگی شخصی/مفسر فرم:Personal Home Page/Form Interpreter) یا ( PHP/FI برای آنها انتخاب شد. PHP/FI می‌توانست برای ایجاد نرم‌افزارهای ساده وب مورد استفاده قرار بگیرد. لردورف در ابتدا برای یافتن خطاهای این اسکریپت‌ها و بهبود آنها، در ۸ جون سال ۱۹۹۵ میلادی اسکریپت‌ها را با نام ابزارهای صفحه خانگی شخصی نسخه تحت مجوز عمومی گنو بر روی گروه خبری یوزنت منتشر کرد. این نسخه اولیه بسیاری از ویژگی‌های نسخه کنونی این زبان را دارا بود. متغیرها به سبک زبان پرل بودند، مدیریت فرم‌ها وجود داشت و می‌شد کدها را در درون کدهای اچ‌تی‌ام‌ال قرار داد. قواعد پی‌اچ‌پی نیز از زبان پرل پیروی می‌کردند، اما ساده‌تر، محدودتر و ناپایدارتر بودند. با شکل‌گیری یک گروه برنامه‌نویسی و بعد از انجام تست‌های فراوان بر روی نسخه بتا و بازنویسی موتور تجزیه‌کننده، سرانجام نسخه 2 این زبان در نوامبر سال ۱۹۹۷ میلادی منتشر گردید.
اندی گاتسمن و زیو سوراسکی با بازنویسی موتور تجزیه‌کننده در سال ۱۹۹۷ میلادی، پایه و اساس نسخه 3 پی‌اچ‌پی را بنیان نهادند. این ۲ نفر با همراهی لردورف با تغییر نام پی‌اچ‌پی به پی‌اچ‌پی: پیش‌پردازنده ابرمتن (PHP: Hypertext Preprocessor) در ماه جون ۱۹۹۸ میلادی رسماً پی‌اچ‌پی نسخه ۳٫۰ را منتشر کردند. بعد از این اتفاق گاتسمن و سوراسکی شروع به نوشتن هسته جدیدی برای زبان پی‌اچ‌پی کردند که منجر به به وجود آمدن موتور زِند در سال ۱۹۹۹ میلادی شد و همچنین شرکت زِند تکنولوژی را در کشور اسرائیل تاسیس کردند.
در تاریخ ۲۲ می سال ۲۰۰۰ میلادی پی‌اچ‌پی نسخه ۴ که از موتور زند نسخه1 استفاده می‌کرد، منتشر شد. این نسخه تا ماه اوت سال ۲۰۰۸ میلادی توسعه یافت و به نسخه ۴٫۴٫۹ رسید. هم‌اکنون پشتیبانی این نسخه به پایان رسیده‌است و هیچ به‌روزرسانی برای آن منتشر نمی‌شود.
در ۱۳ ژوئیه سال ۲۰۰۴ میلادی، نسخه ۵ پی‌اچ‌پی که از موتور زند نسخه ۲ بهره می‌برد، منتشر شد. نسخه ۵ ویژگی‌های زیادی را به پی‌اچ‌پی اضافه کرد. پشتیبانی کامل از شیء گرایی، و بهبود بازدهی از جمله این ویژگی‌ها محسوب می‌شد. از سال ۲۰۰۸ به بعد، با پایان یافتن پشتیبانی از تمامی نسخه‌های قدیمی‌تر پی‌اچ‌پی، نسخه ۵ تنها نسخه در حال گسترش است.
در کنار نسخه ۵ پی‌اچ‌پی یک نسخه اصلی دیگر در حال توسعه است. با توجه به تغییرات عمده موجود در این نسخه از جمله پشتیبانی کامل از یونیکد، قرار بود این نسخه به عنوان نسخه ۶ پی‌اچ‌پی منتشر گردد اما بحث هایی پیرامون این تغییر نام وجود دارد که تاکنون به نتیجه نرسیده اند.
بسیاری از افرادی که تازه پا به عرصه طراحی وب می گذارند، اچ تی ام ال (HTML) و سی اس اس (CSS) را تحت عنوان زبان های برنامه نویسی قلمداد می کنند اما این در حالی است که به هیچ وجه نمی توان این دو را جزو زبان های برنامه نویسی به شماره آورد (لازم به ذکر است که اچ تی ام ال یک زبان نشانه گذاری است که در آن از تگ ها استفاده می شود).
با تفکیک کردن زبان هایی مثل اچ تی ام ال (HTML) و سی اس اس (CSS) از سایر زبان ها، با زبان هایی همچون پی اچ پی، جاوا، سی شارپ، جاوا اسکریپت، سی، سی پلاس پلاس، پایتون و ... مواجه خواهیم شد که باز هم در اینجا نمی توان همه را تحت عنوان "زبان برنامه نویسی" قلمداد کرد. به طور مثال در این میان برخی زبان ها همچون پی اچ پی و جاوا اسکریپت هستند که به عنوان زبان های Scripting شناخته می شوند و زبان هایی هم مثل جاوا، سی شارپ و ... تحت عنوان زبان های Programming شناخته می شوند.
با این وجود نیاز است تا تفاوت مابین زبان های Scripting و Programming را درک کنیم. به نوعی می توان گفت که امروزه مرز خیلی مشخصی نمی توان مابین زبان های Scripting و Programming قائل شد اما به هر حال یکسری تفاوت ها وجود دارند.
عمده تفاوتی که مابین یک زبان Scripting و Programming وجود دارد این است که در زبان های Programming، یک برنامه نوشته شده می بایست به طور کامل اصطلاحاً "کامپایل" شود تا قابل استفاده گردد (به زبان ساده، منظور از کامپایل شدن تبدیل کدهای نوشته شده به کدهای قابل فهم توسط کامپیوتر می باشد) اما این در حالی است که کدهای نوشته شده با یک زبان Scripting یی مثل پی اچ پی به طور مستقیم قابل اجرا اند و نیازی به کامپایل شدن ندارد.
زبان های Scripting هم به دو گروه عمده دسته بندی می شوند: زبان های Scripting سمت سرور و زبان های Scripting سمت کاربر. زبان های Scripting سمت سرور (همچون PHP) در سروری که وب سایت روی های قرار گرفته است اجرا می گردند اما زبان های Scripting سمت کاربر (مثل زبان JavaScript) در مرورگری که کاربر وب سایت را در آن مشاهده می کند اجرا می گردند از این رو به آن ها زبان Scripting سمت کاربر یا "سمت کلاینت" گفته می شود.
آموزش php
آموزش پی اچ پی PHP به صورت ساده و مقدماتی و در عین حال کاربردی، یکی از سری آموزش های زبان برنامه نویسی PHP است که در آن سعی نموده ایم کلیه مفاهیم زبان PHP را به صورتی کاملاً قابل فهم و در قالب پروژه های کوچک آموزش دهیم.
هر فردی که علاقمند به فراگیری یک زبان برنامه نویسی باشد، می بایست با مفاهیمی همچون متغیر یا Variable، آرایه یا Array، دستورات شرطی if و elseif، حلقه های for و while و foreach و همچنین متدها، کلاس ها و ... آشنا گردد.
در دوره آموزش مقدماتی زبان برنامه نویسی PHP سعی شده کلیه مفاهیم فوق الذکر من جمله آشنایی با متغیرها در زبان PHP، نحوه به کارگیری از دستورات شرطی if، استفاده از حلقه های for در فرم های HTML، استفاده از حلقه های foreach برای فراخوانی مقادیر یک آرایه یا Array در زبان پی اچ پی، برقراری ارتبطات با پایگاه داده MySQL و اسکریپت های PHP، ثبت اطلاعات در مای اس کیو ال با استفاده از اسکریپت های PHP، آشنایی با SESSION برای ایجاد ناحیه کاربری با استفاده از کدهای پی اچ پی و ... به صورت کاملاً ساده، کاربردی و به زبان فارسی تدریس شوند.
منبع این دوره آموزشی سایت نت شهر است
اطلاعات کاربری
دوره آموزش مقدماتی - متوسط ++c (قسمت هفتم)آرشیو
نظرسنجی
آیا از آموزش های سایت راضی هستید؟
آمار سایت